Pika

Pika, kişinin gıda olmayan ve herhangi bir besin değeri taşımayan maddeleri yediği bir yeme bozukluğudur.¹ Kağıt, yün, kül, saç, kömür, kil, tebeşir, çakıl taşı ve metal cisimler pika sorunu yaşayan kişilerin yediği maddelere birer örnektir. Pika çoğunlukla çocuklarda ve hamilelerde görülse de herkeste gözlenebilen bir sorundur.^2,3 Kişinin vücudunda çinko, demir gibi minerallerin eksikliği pika riskini arttırır. Pika tedavi edilmediğinde kişinin diş sağlığının bozulması, vücudunda enfeksiyonlar gelişmesi gibi önemli tıbbi sorunlar yaşamasına neden olur.  

Pika belirtileri nelerdir? 

Pika sorununda kişi:³  

• Farklı bir gelişimsel veya psikolojik sorun yaşamadığı halde besin dışı maddeleri yer. Örneğin otizm spektrum bozukluklarında çeşitli maddeleri yutma eğilimi görülebilir ve bu pika olarak değerlendirilmez.  
• Yediği maddeler sebebiyle sıklıkla yoğun karın ağrıları, bağırsak problemleri ve zehirlenme gibi sorunlar yaşar.    

Pika neden sürer? 

Kişi gıda dışı maddeleri yemeye yönelik duyduğu yoğun isteği maddeleri yutarak tatmin etmeye çalışır. Ayrıca kişi stres altındayken veya kaygı gibi kendisine sıkıntı veren duygular hissettiğinde gıda dışı maddeler yutarak duygulardan uzaklaşır.⁴ Ancak kişi kaçınarak hem yutma dürtüsünü yönetmeyi hem de duygusal sıkıntıyla sağlıklı bir şekilde baş etmeyi öğrenemez. Haz alma ve kaçınma pikayı sürdürür.  

Pika’nın etkili tedavisi 

Pika tedavisinde öncelikle kişide gıda dışı maddeleri yeme isteği uyandıran bir besin veya mineral eksikliği olup olmadığı kontrol edilir. Eğer pika böyle bir sebepten kaynaklanıyorsa gereken tıbbi yardımla eksik besin ve mineraller kişiye takviye edilir. Öte yandan pika sorununun kalıcı bir şekilde iyileşmesi için psikoterapi ile kişinin farklı cisimleri yeme isteğini etkili bir biçimde kontrol etme ve duygularını düzenleyebilme becerisini geliştirmesi önemlidir. Bu çerçevede Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’nin farklı yeme bozukluklarının tedavisinde etkisi bilimsel araştırmalar ile ortaya konmuştur.^5,6,7 BDT ile yürütülen pika tedavisinde kişinin besin değeri taşımayan maddeleri yeme isteğini ortaya çıkaran durumlar belirlenir ve kişi bu durumlarla karşılaştığında bu maddeleri yutma dürtüsünü düzenlemeyi öğrenir. BDT ile kişi duygusal sıkıntısıyla madde yemeden sağlıklı bir şekilde baş etme becerileri geliştirir. Böylece tedavinin etkisi kalıcı olur.

Kaynaklar

1. Rajput, N., Kumar, K., & Moudgil, K. (2020). Pica an eating disorder: An overview. Pharmacophore, 11(4).  
2. Santos, A. M., Benute, G. R., Nomura, R. M., Santos, N. O., De Lucia, M. C., & Francisco, R. P. (2016). Pica and eating attitudes: A study of high-risk pregnancies. Maternal and child health journal, 20, 577-582.  
3. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition: DSM-5. Arlington: American Psychiatric Publishing.  
4. Al Nasser, Y., Muco, E., & Alsaad, A. J. (2018). Pica.  
5. Atwood, M. E., & Friedman, A. (2020). A systematic review of enhanced cognitive behavioral therapy (CBT‐E) for eating disorders. International Journal of Eating Disorders, 53(3), 311-330.  
6. Linardon, J., & Brennan, L. (2017). The effects of cognitive‐behavioral therapy for eating disorders on quality of life: A meta‐analysis. International Journal of Eating Disorders, 50(7), 715-730.  
7. Coniglio, K. A., & Farris, S. G. (2021). Treatment of Comorbid Pica and Generalized Anxiety Disorder: A Case Study. Cognitive and Behavioral Practice, 28(3), 410-421.