Gelişmeleri Kaçırma Korkusu: FoMO

Günümüzde gencinden yaşlısına birçok kişi sosyal medya platformlarından en az birini aktif bir şekilde kullanıyor. Instagram, Facebook, Twitter, Tiktok, Snapchat, Linkedln gibi farklı amaçlara hizmet eden birçok platforma erişim sağlıyoruz. Instagram’da fotoğraf paylaşıyoruz, Twitter’da gündemi takip ediyoruz, Linkedln’de profesyonel bağlantılar kurarak kariyer fırsatları elde etmeye çalışıyoruz. We are Social 2021 Türkiye Raporuna göre ülkemizde insanlar her gün ortalama 2 saat 29 dakikasını sosyal medya üzerinde geçirirken,¹ 2022 yılı için yayınlanan rapor bu sürenin neredeyse 3 saate çıktığını gösterdi.² Gün içinde sosyal medyaya ayrılan sürenin giderek artması, ruh sağlığı alanında yeni bir sorunun tanımlanmasına sebep oldu.

 

FoMO nedir?

İngilizce “Fear of Missing Out” kelimelerinin baş harflerinin kısaltması olan FoMO dilimize “gelişmeleri kaçırma korkusu” şeklinde çevrilmiştir. FoMO başkalarının yaptıklarıyla sürekli bağlantıda kalma isteğiyle ilişkilendirilir.³ Kişi FoMO deneyimliyorsa, kendisinin bulunmadığı ortamlarda, başkalarının neler yaptığını, neler deneyimlediğini kaçırmaya yönelik kaygı ve korku duyar.⁴

FoMO sorunu nasıl anlaşılır?

Hepimiz gün içinde belli bir süre sosyal medyada vakit geçirir ve gelişmeleri kontrol ederiz. Ancak FoMO yaşayan kişiler için durum biraz daha farklıdır. Bu kişiler başkalarının hayatındaki gelişmeleri, planları, aktiviteleri kaçırmaya yönelik duydukları kaygı sebebiyle:⁵

• Sürekli sosyal medya hesaplarını kontrol ederler.
• Sosyal medyaya erişim sağladıkları cihazlarından uzak kalamazlar (telefon, tablet gibi).
• Başkalarını takip etmelerinin yanında, kendilerine yönelik en ufak gelişmeyi de sosyal medyada paylaşma ihtiyacı duyarlar.
• Gelişmelerden uzak kalmamak adına hasta dahi olsalar yapılan planlara uyum sağlamaya çalışırlar.
• Gelişmeleri kaçırmamak için hoşnut olmayacakları aktivitelere katılırlar.
  

Sosyal medya kullanımı FoMO sorununu nasıl sürdürür?

Sosyal medya, başkalarının hayatındaki gelişmeleri takip edebildiğimiz, günlük aktivitelerine tanık olabildiğimiz platformları içerir. Dolayısıyla sosyal medya kullanımı gelişmeleri kaçırmaktan yoğun kaygı duyan kişiler için önemli bir ihtiyaçtır.⁶ FoMO sorunu yaşayan kişiler, gelişmeleri kaçırdıkları veya herhangi bir planın dışında kaldıkları takdirde kendilerini sosyal olarak izole, dışlanmış ve geride kalmış hissederler.^6,7 Bu sebeple gün içinde hatırı sayılır zamanlarını sosyal medya hesaplarını kontrol ederek geçirirler.⁸ Sosyal medya hesaplarını sıklıkla kontrol etmeleri gelişmeleri kaçırma riskini azaltır; dolayısıyla bu riske dair kaygıları da diner. Öte yandan, her ne sıklıkta kontrol edilirse edilsin, sosyal medya platformları oldukça dinamiktir. Sürekli farklı gönderiler, yeni haberler paylaşılır. Kişi sosyal medyasını kontrol ederek gelişmeleri yakalasa da; yeni gelişmeleri ve yeni paylaşımları kaçırma ihtimali kişide tekrar kaygı yaratır. Sürekli sosyal medya kontrolü yapmak, kişinin kontrol etmeden gelişmeleri kaçırmaya yönelik kaygısı ile başa çıkmayı öğrenmesini engeller. Dolayısıyla sürekli kontroller kısa bir süre için kaygıyı azaltsa da, kişi bu kaygıyla başa çıkmayı öğrenemediği için kaygısı devam eder ve tekrar tekrar sosyal medya hesaplarını kontrol eder.

FoMO sorunu yaşıyorsanız;

Sürekli sosyal medya hesaplarınızı kontrol etmenizin işlevsel olmadığını bir önceki başlıkta görmüş olmalısınız. Bunun yerine sosyal medya kullanımınıza sağlıklı sınırlar koymayı, kontrollere harcanan zamanı başka aktiviteler ile değerlendirebilmeyi ve burada ortaya çıkan kaygıyla baş etmeyi öğrenmeniz daha etkili olacaktır. Gelişmeleri kaçırmaya yönelik kaygınızı yönetmeyi tek başınıza öğrenmeniz her zaman kolay olmayabilir. Dolayısıyla böyle zamanlarda destek almayı düşünebilirsiniz. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), kaygı sorunlarına yönelik iyilik hali sağlamada etkililiği kanıtlanmış bir terapi sistemidir.^9,10,11 Yetkin bir terapist eşliğinde sürdürülen BDT seanslarıyla gelişmelerden uzak kalmaya yönelik kaygınızı yönetmeyi öğrenir ve sosyal medya kontrollerinizi ideal düzeye çekebilirsiniz. Ayrıca, sosyal medyaya ayırdığınız zaman azaldıkça gün içinde farklı aktivitelere ve sorumluluklara daha fazla zaman ayırmaya başlayabilirsiniz.
 

1. We are social 2021 Türkiye sosyal medya kullanım verileri (Şubat 2021): https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey
2. We are social 2022 Türkiye sosyal medya kullanımı verileri (Nisan, 2022): https://recrodigital.com/we-are-social-2022-turkiye-sosyal-medya-kullanimi-verileri/
3. Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in human behavior, 29(4), 1841-1848.
4. Abel, J. P., Buff, C. L., ve Burr, S. A. (2016). Social Media and the Fear of Missing Out: Scale Development and Assessment. Journal of Business & Economics Research, 14(1), 33–44.
5. Zhang, Z., Jiménez, F. R., & Cicala, J. E. (2020). Fear of missing out scale: A self‐concept perspective. Psychology & Marketing, 37(11), 1619-1634.
6. Alt, D. (2015). College students’ academic motivation, media engagement and fear of missing out. Computers in Human Behavior, 49, 111-119.
7. Barry, C. T., ve Wong, M. Y. (2020). Fear of missing out (FoMO): A generational phenomenon or an individual difference? Journal of Social and Personal Relationships, 37(12), 2952–2966.
8. Elhai, J. D., Levine, J. C., Alghraibeh, A. M., Alafnan, A. A., Aldraiweesh, A. A., ve Hall, B. J. (2018). Fear of missing out: Testing relationships with negative affectivity, online social engagement, and problematic smartphone use. Computers in Human Behavior, 89(March), 289–298.
9. Twomey, C., O’Reilly, G., & Byrne, M. (2015). Effectiveness of cognitive behavioural therapy for anxiety and depression in primary care: a meta-analysis. Family practice, 32(1), 3-15.
10. Dehshiri, G. R. (2012). The effectiveness of cognitive-behavior therapy on anxiety and worry of people with generalized anxiety disorder. Journal of Clinical Psychology, 4(2), 19-28.
11. Otte, C. (2022). Cognitive behavioral therapy in anxiety disorders: current state of the evidence. Dialogues in clinical neuroscience.